Լրացուցիչ տեղեկություն
Գները Հայաստանում
Առաջին հերթին մենք հաշվի ենք առնում բենզալցակայանի որոշ կազմակերպչական առանձնահատկությունները:Համաձայն թիվ 1442 կանոնակարգի 3-րդ կետի, բենզալցակայանները բաժանվում են հետևյալ տեսակների.
- ստացիոնար;
- Շարժական
- բեռնարկղային:
Ստացիոնար են համարվում այն բենզալցակայանները, որոնք տեղակայված են ինչպես բնակեցված վայրերում, այնպես էլ մայրուղիներում և հանդիսանում են շենքերի համալիր `բաքերի մակերեսային կամ ստորգետնյա տեղակայմամբ և կայուն վառելիքի դիսպանսեր ունեցող նավթամթերքներ ստանալու, պահելու և տարածելու համար:
Շարժական բենզալցակայանները տեխնոլոգիական սարքավորումների համապարփակ տեղադրում են, որոնք տեղադրված են մեքենայի շասսիի կամ կցորդի վրա ՝ նավթամթերքի տեղափոխման և բաշխման համար:
Բեռնարկղերի լցոնման կայանները նավթամթերք պահելու և տարածելու միավոր են, որը բաղկացած է բաքից և վառելիքի դիսպանսերից, որը փակված է մեկ բեռնարկղում: Կոնտեյներային բենզալցակայանների օգտագործումը թույլատրվում է միայն ավտոճանապարհներում, արդյունաբերական և գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում, վճարովի կայանատեղերում, ավտոտեխսպասարկումներում, մարինաներում, ավտոտնակների կոոպերատիվներում և գյուղական վայրերում, որտեղ չկան կայանատեղի:
Բենզալցակայանի գտնվելու վայրը որոշվում է տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից և սահմանված կարգով համաձայնեցվում են Ներքին գործերի նախարարության և շրջակա միջավայրի ռեսուրսների նախարարության համապատասխան մարմինների (Հ․Հ․ էկոլոգիայի և բնական պաշարների նախարարություն) համապատասխան մարմինների հետ: Բենզալցակայանները պետք է համապատասխանեն շրջակա միջավայրի անվտանգության պահանջներին, և դրանց նախագծման փաստաթղթերը պետք է պարունակի մի բաժին ՝ շրջակա միջավայրի վրա բենզալցակայանների ազդեցությունը գնահատելու համար:
Բենզալցակայանի շահագործման ռեժիմը սահմանվում է տնտեսվարող սուբյեկտների կողմից `տեղական իշխանությունների հետ համաձայնեցնելով: Բենզալցակայանի պլանավորված փակման դեպքում (օրինակ ՝ սանիտարական միջոցառումների, վերանորոգման, տեխնիկական վերազինման և այլնի համար), բենզալցակայանի փակման ամսաթվի և ժամանակահատվածի վերաբերյալ տեղեկատվություն է տեղադրվում գործառնական ռեժիմի վերաբերյալ տեղեկատվության կողքին `գործառնական ռեժիմի մասին տեղեկատվությունը փակվելուց ոչ ուշ, քան 5 օր առաջ:
Բենզալցակայանի ճակատին պետք է տեղադրվի ցուցանակ, որտեղ նշվում է տնտեսվարող սուբյեկտի և սեփականատիրոջ կամ նրա լիազորված մարմնի անունը: Նաև, բենզալցակայանի գործարկման ռեժիմի, տնտեսվարող սուբյեկտի պետական գրանցման վկայականի պատճենի, ափսեի մասին, որտեղ նշվում են նավթամթերք վաճառքի գծով հերթապահության մասին օպերատորի անունը, անունը և հայրանունը, և մոտակա բենզալցակայանների գտնվելու վայրի վերաբերյալ տեղեկությունները պետք է տեղադրվեն նշանավոր տեղում:
Ձեռնարկատիրական գործունեության առարկայի տեսանելի և մատչելի վայրում պետք է հագեցած լինի «Գնորդի անկյուն», որում պետք է լինեն.
- Ստանդարտ ձևի քաղաքացիների ակնարկների և առաջարկությունների գիրք;
- Նավթամթերքների մանրածախ վաճառքի կանոնները (կանոնակարգ N 1442).
- առևտրային գործունեություն ծավալելու կարգը և բնակչության համար առևտրի ծառայությունների մատուցման կանոնները:
- Հայաստանի ճանապարհային տրանսպորտի ձեռնարկությունների և կազմակերպությունների հրդեհային անվտանգության կանոններ։
- Տեղեկատվություն ցածրորակ ապրանքների փոխանակման կարգի վերաբերյալ։
- ԱԱՀ վճարողի վկայագիր (եթե տնտեսվարող սուբյեկտը գրանցված է որպես ԱԱՀ վճարող).
- կարգավորող մարմինների կողմից ձեռնարկություն այցելությունների ամսագիր (այսպես կոչված աուդիտի գրանցամատյան).
- առևտրի արտոնագիր և սպառողների համար այլ տեղեկություններ (տեղեկատվություն `գնորդի իրավունքի մասին տեղեկանալու համար վաճառքի առաջարկվող ապրանքների գները հաստատող փաստաթղթերին, սպառողների իրավունքների պետական պաշտպանությունն ապահովող մարմինների հասցեներին և հեռախոսահամարներին և այլն):
Գնորդին ծանոթացնելու համար բենզալցակայանի մուտքի մոտ և օպերատորի մոտ վաճառվող ապրանքներին, ցուցադրվում է տեղեկատվական տախտակ, որտեղ նշվում են վաճառքում առկա նավթային արտադրանքները, դրանց ապրանքանիշը, աստիճանը, մեկ միավորի ծավալի մանրածախ գինը: Եթե կապարային բենզինը վաճառվում է բենզալցակայանում, ապա սյունակում պետք է տեղադրվի «Առաջատար բենզին» սյունակը, որից ցրվում է կապարային բենզինը:
Գործող օրենսդրությունը նախատեսում է նավթի և նավթամթերքների պարտադիր սերտիֆիկացում: Ապրանքների որակը հավաստող փաստաթուղթը որակի (համապատասխանության) վկայագիր է: Մասնագիտացված լաբորատորիաներում արտադրանքի սերտիֆիկացումը թույլ է տալիս պաշտպանել սպառողների իրավունքները `ստանալով հավաստի և օբյեկտիվ տեղեկատվություն արտադրանքի (ապրանքների) որակի, բնութագրերի և ստանդարտների վերաբերյալ:
Բնակչության համար առևտրային ծառայությունների մատուցման կանոնները արգելում են ապրանքի վաճառքը, որոնք ժամանել են առանց որակի հաստատող փաստաթղթերի, և տնտեսվարող սուբյեկտներին պարտավորեցնում են ապրանքներ վաճառել միայն այդպիսի փաստաթղթերի առկայության դեպքում:
Նավթամթերքներ վաճառելիս համապատասխանության վկայականի պատճենը պետք է ներկայացվի գնորդին `նրա խնդրանքով:
Պետք է ստուգվեն բենզալցակայանում օգտագործված չափիչ գործիքները `վառելիքի դիսպենսերների տարածման չափաբաժինը վերահսկելու համար, 2-րդ կարգի տեղեկատու չափիչ սարքերը, ջերմաչափերը:
Բենզալցակայաններում մանրածախ առևտրի հաշվառման և հաշվարկային գործառնությունների համար պետք է օգտագործվեն միայն վառելիքի դիսպանսեր այն հիմնական հարաբերական սխալի սահմաններով, որը չի գերազանցում ± 0.25% -ը նորմալ պայմաններում և չափիչ սարքերով, որոնք սպառողների համար պետք է ապահովեն մեկ լիտրի, քանակի և նավթամթերքի թողարկված դոզայի ընդհանուր արժեքը։
Տեղափոխումը տեղափոխելիս և ընդունելիս, բենզալցակայանում օպերատորը պետք է ստուգի վառելիքի դիսպանսերի իրական սխալը `օգտագործելով ստանդարտ 2-րդ կարգի չափիչ սարքերը: Նավթային դիսպենսերները պետք է ունենան սխալի սահման `ոչ ավելի, քան ± 1.0%:
Նավթամթերքը սպառողներին վաճառվում է բենզալցակայաններում այն օպերատորների կողմից, ովքեր պետք է ունենան համապատասխան մակարդակի վերապատրաստում:
Նրանց կողմից գնված նավթամթերքների համար հաճախորդների հետ վճարումները կատարվում են, որպես կանոն, կանխիկ գումարով, բայց կարող են օգտագործվել նաև վճարման այլ ձևեր (անկանխիկ, վարկային քարտով և այլն):
Հաճախորդների հետ կանխիկ հաշվարկների դեպքում թողարկված նավթամթերքների քանակը որոշվում է վառելիքի դիսպանսերի հաշվիչների ընթերցմամբ, իսկ առաքվող նավթամթերքների համար կանխիկ գումարի չափը հաշվառվում է հաշվարկային գործարքների հաշվառման գրանցամատյանում `գնորդին դրամական միջոցների անդորրագրի պարտադիր թողարկման միջոցով:
Բենզալցակայանները կարող են նավթամթերքը հաճախորդներին փոխանցել բանկային փոխանցումով: Այս դեպքում, որպես կանոն, նախնական պայմանագիր է կնքվում բենզալցակայանի և գնորդի միջև, որի համաձայն գնորդը պարտավոր է վճարել (սովորաբար նախապես) նավթամթերքների գինը, իսկ բենզալցակայանը պարտավոր է պայմանագրով սահմանված ժամկետում վերալիցքավորել գնորդի տրանսպորտային միջոցները:
Նախքան վառելիքի պատվիրված քանակությունը թողարկելը, բոլոր հաշվիչները պետք է ինքնաբերաբար տեղադրեն թողարկված ծավալի և արժեքի նշումները զրոյական դիրքի վրա: Այս ցուցումները պետք է մնան այնքան ժամանակ, քանի դեռ դիսպանսերային խցիկը սյունակի փակագծից չի հանվում հաջորդ հաճախորդի կամ բենզալցակայանի օպերատորի կողմից:
Միանգամյա ծավալի ցուցիչի ցուցիչները և նախորդ մետրերի համեմատ մետր ընդհանուր ընթերցման ավելացումը պետք է լինեն նույնը:
Վառելիքի թողարկվելուց հետո օպերատորը պարտավոր է գնորդին հանձնել դրամարկղի անդորրագիր, որում նշվում է թողարկված վառելիքի քանակը, գինը և արժեքը: ՀԴՄ-ների մուտքերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը պետք է համապատասխանի նավթամթերքների մանրածախ վաճառքի համար մասնագիտացված էլեկտրոնային դրամարկղային մեքենաների տեխնիկական պահանջներին, որոնք հաստատված են Հայաստանի Նախարարների կաբինետում էլեկտրոնային համակարգերի և միջոցների վերահսկման և կառավարման էլեկտրոնային համակարգերի և միջոցների վերահսկման և կառավարման պետական կառավարման հանձնաժողովի որոշմամբ։
Ստանդարտների, նորմերի և կանոնների պահպանման, չափիչ գործիքների վիճակի, ինչպես նաև արտադրանքի որակի հետ կապված այլ պահանջների պահպանման պետական վերահսկողությունը իրականացվում է Հայաստանի Տեխնիկական կարգավորման և սպառողների քաղաքականության պետական կոմիտեի (Հայաստանի պետական սպառողական չափանիշ) և նրա տարածքային մարմինների կողմից:
